Yusufeli'nin Tarihi
YUSUFELİ İLÇE MERKEZİ
1914 yılı sonbaharında başlayan I. Dünya Savaşının ikinci yılı kışında Ruslar kaza çevresini alınca, ilçenin hükümet örgütleri geçici olarak Bayburt'a taşınmış, 1918 yılı ilkbaharında düşman elinden kurtulan ilçe yeniden Ersis'te kurulmuştu. İlçe merkezi öteki köylere uzak düştüğünden, Ersis'ten kaldırılıp, Öğdem'e taşınması gerekti. 26 Haziran 1926 tarih ve 877 sayılı kanunla kaza merkezi Öğdem'e nakledildi ve Erzurum'dan alınıp ilk defa Artvin'e bağlandı. Bu değişmede Oltu ilçesinin köylerinden Tivasor (Darıca), Vaşkan (Dağeteği) ve Ağcut (Gümüşözü) Yusufeli'ye verildi. Yedi yıl Artvin'e bağlı kaldıktan sonra, 1 Haziran 1933 
tarih ve 2197 sayılı kanunla Rize merkezli Çoruh vilayeti kurulup Artvin de bu Çoruh 
vilayetinin ilçesi yapılınca, Yusufeli de bu sefer köyleri ile beraber Erzurum'a bağlandı. 4 Ocak 1936 tarih ve 2885 sayılı kanunla, Rize merkezli Çoruh vilayeti kaldırılarak, merkezi Artvin olmak üzere yeni Çoruh vilayeti kurulunca, Yusufeli de Erzurum'dan alınıp yeniden Artvin'e (yeni Çoruh vilayeti'ne) bağlandı. (Çoruh vilayeti'nin adı 17 Şubat 1956 tarih ve 6668 sayılı kanunla Artvin ili olarak değiştirildi.) Öğdem kasabasının yüksek ve yol geçitlerinden uzak bir yerde oluşu, il merkezine ulaşımın oldukça zor olması gibi durumlar göz önüne alınarak Yusufeli'ye üçüncü ve son bir merkez aranmaya başlandı.
Gerçekten de Öğdem 1926-1950 arasında geçen 24 yıl içinde göze gelir hiçbir gelişme gösterememişti. İlçe merkezinin Çoruh
kıyılarında ve Artvin-Erzurum yolu açılınca bu yola daha yakın bir yerde kurulmasının daha uygun olacağı düşüncesiyle ilçe merkezinin şimdiki yerine taşınmasına karar verildi. Bu nedenle hükümetin Türkiye Büyük Millet Meclisine sunduğu kanun teklifi kabul edildi ve 16 Şubat 1950 günü yürürlüğe giren 3531 sayılı özel bir kanunla ilçenin merkezi şimdiki yerine taşındı.
Ahalt (Evren), Kazahora (Kâzım Karabekir), Vecanget (Hasanağa) mahalleleri merkez mahalleleri yapılarak Yusufeli, ilçe merkezi haline getirildi. Daha sonra Minathev (Erdemler) mahallesi de merkeze bağlanarak, mahalle sayısı merkez/çarşı mahallesi ile birlikte- 5'e çıkarıldı. 2000 yılında da Bahçeli köyünün Kananet mahallesi Yusufeli ilçe merkezine bağlanarak merkez mahallesi yapıldı. Böylece merkez mahallesi sayısı 6'ya yükselmiş oldu. İlçe merkezimiz 7 mahalleden oluşmaktadır. Bunlar .Merkez Mah., Erdemler (Minathev) Mah., Hasanağa (Vecanket) Mah., Evren (Ahalt) Mah., Kazık Karabekir (Kozahora) Mah. Demirçubuk (Sapanet) Mah. ve Arıklı (Kananet) Mahalleleridir.
İlçe merkezi 1950 yılında şimdiki yerine taşındığı zaman buralar tamamıyla pirinç karıklığı ve bataklık idi. Bu nedenle sıtma hastalığı oldukça yaygındı. Zamanla bu bataklıklar kurutularak binalar inşa edilmeye başlanarak ilçe merkezi yavaş yavaş büyümeye, gelişmeye başladı. Bu pirinç karıklıklarının çoğu Ahalt (Evren) mahallesinde ikamet eden vatandaşlara ait idi. İlk binalar, şimdi "Eski Çarşı" adıyla anılan Barhal Çayının sağ tarafındaki çok dar alanda toplanmış idi. Zamanla çayın karşı tarafındaki bataklıklar kurutulup, binalar bu tarafta yapılmaya başlanarak ilçe merkezi şimdiki durumuna geldi.
Bugün Yusufeli, 1 kasaba (Kılıçkaya kasabası) ve 59 köyden oluşmaktadır. İlçe merkezi şimdiki yerine taşınmadan evvel, aşağı taraftaki köylerden Öğdem'e, Öğdem tarafındaki köylere veya Barhal vadisindeki köylere gidecek olan yolcular bugün ilçe merkezinin bulunduğu bu bataklıkların içinden geçerek gitmek zorunda idiler. Buradan geçerken sıtma hastalığına yakalanırlardı. Bu nedenle Yusufeli'de: "Yolcular yol güzergâhı üzerinde bulunan bugünkü Vecanget (Hasanağa) mahallesinden geçerken hastalıkları ağırlaşır, bu mahallede veya yakınlarında yatağa düşerler ve yolculardan kimisi ya kendileri can verirler ya da beraberlerinde gelenlerden birisi can verirmiş. Onun için buranın adı Vecanget (Ver-can-get/Can ver git) şeklinde kalmış.
Yusufeli ilçe merkezi Çoruh Nehri ile Barhal Çayının kesiştiği noktada, yoğunluğu Barhal Çayı boyunca olacak şekilde kurulmuştur. 2000 nüfus sayımına göre nüfusu 6211 kişidir.